*1) هزینه ی دادرسی و نحوه ی محاسبه و وصول آن : هزینه ی دادرسی شامل هزینه ی برگهایی که به دادگاه ارائه میشود وهزینه ی احکام و هزینه ی قرار ها و هزینه ی امور حسبی میشود و بر اساس ماده ی 503 ق آ.د.م. هزینه ی دادخواست کتبی یا شفاهی اعم از بدوی واعتراض به حکم غیابی و متقابل و ورود ثالث و اعتراض شخص ثالث و دادگاه تجدید نظر و فرجام و اعاده ی دادرسی و هزینه ی وکالتنامه و برگهای اجرایی و غیره همانست که در ماده ی 3 ق وصول برخی از در آمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین و یا سایر قوانین تعیین شده است که بصورت الصاق وابطال تمبر یا واریز وجه به حساب خزانه ی دولت پرداخت میگردد . و مطابق قانون وصول برخی از درآمدهای دولت، این هزینه ها توسط رئیس قوه ی قضائیه تعیین میشود و آخرین تغییرات ایجاد شده بخشنامه ی مصوب 1389 میباشد که در شرح در آمد خدمات قضایی را تعیین نموده وقابل اجرا درحال حاضر است . 
الف ) هزینه ی بر گهایی که به دادگاه داده میشود: 1- برای هر برگ دادخواست که به دادگاه داده میشود برای هر مرحله از دادرسی 5000 ریال محاسبه میگرد د
2- هربرگ اجرائیه که صادر میشود اعم از اجرائیه ی مربوط به احکام دادگاهها وهیاتهای حل اختلاف موضوع قانون کار 5000 ریال
3- برای هر برگ اظهار نامه (غیر از هزینه ی ابلاغ اظهار نامه ) 5000 ریال
4- هزینه ی دادخواست به دادگاه (غیر از هزینه ی برگ دادخواست به معنای خاص ) 000/50ریال
5- هزینه ی دادخواست به دیوان عدالت اداری در مرحله ی بدوی 000/50ریال
6- هزینه ی تقدیم دادخواست به دیوان عدالت اداری شعبه ی تشخیص 000/100 ریال
7- هزینه ی شکایت کیفری به دادسرا غیر از حقوق مقرر 000/50ریال
8- هزینه ی شکایت کیفری چک بلا محل تا مبلغ 000/000/1 ریال 000/15 ریال میباشد
9- هزینه ی شکایت کیفری علیه صادر کننده ی چک بلا محل نسبت به مازاد 000/000/1 ریال تا مبلغ 10 ملیون تومان 000/40 ریال میباشد
10- هزینه ی شکایت کیفری علیه صادر کننده ی چک بلا محل مازا د بر 10ملیون ریال000/150ریال میباشد
11- تعقیب شکایت کیفری به دادسرای انتظامی قضات 000/50 ریال میباشد صفحه ی 5

12- هزینه ی طرح دعوای حقوقی در شورای حل اختلاف 000/100 ریال میباشد
13- هزینه ی شکایت کیفری در شورای حل اختلاف 000/50 ریال
ب) هزینه ی احکام : 1- اگر خواسته ، دعوای غیر مالی باشد هزینه ی دادرسی آن 000/50 ریال میباشد
2- اگر خواسته، دعوای مالی باشد بشرح زیر عمل میگردد
اول ؛ چنانچه ارزش آن تا 000/000/10 ریال تقویم شده باشد یامطالبه ی وجه تا 10 ملیون ریال باشد نسبت به مازاد 10 ملیون ریال 2% ارزش خواسته ، هزینه ی دادرسی است
دوم ؛ چنانچه ارزش آن بیش از 10 ملیون ریال تقویم شده باشد یا مبلغ مورد مطالبه بیشتر از 10 ملیون ریال باشد نسبت به مازاد 10 ملیون ریال 2% ارزش خواسته میباشد
سوم؛ چنانچه خواسته،دعوای مالی باشد ولی هنگام تقویم دادخواست ارزش آن قابل تقویم نباشد موقتا 100 هزار ریال تمبر دریافت میگردد و بقیه ی هزینه ، پس از تعیین خواسته و صدور حکم دریافت میشود .
3- واخواهی از حکم غیابی که محکوم به آن غیر مالی است 000/50ریال است
4- واخواهی از حکم غیابی که محکوم به آن مالی باشد 3% ارزش محکوم به
5- تجدید نظر خواهی از احکام بدوی که محکوم به آن غیر مالی است 000/50 ریال میباشد
6- تجدید نظر خواهی از احکام بدوی که محکوم به آن مالی باشد 3% ارزش محکوم به میباشد
7- فرجامخواهی از محکوم به که غیر مالی باشد 000/50 ریال
8- فرجامخواهی از احکامی که محکوم به مالی است :
الف- چنانچه محکوم به تا 10 ملیون ريال باشد 3% ارزش محکوم به
ب- چنانچه محکوم به بیشتر از 10 ملیون ريال نسبت به مازاد محکوم به 4%
9- دادخواست اعاده ی دادرسی چنانچه محکوم به غیر مالی باشد 000/50 ريال
10- در خواست اعاده ی دادرسی چنانچه محکوم به مالی باشد ؛
الف- تا مبلغ 10 ملیون ريال 3%
ب- نسبت به مازاد 10 ملیون ريال4% محکوم به 11- تجدید نظر خواهی از احکام کیفری 000/100 ریال
*بسمه تعالی درس هزینه ها ومواعد به بیان استاد عالیقدر جناب آقای فراشیانی جلسه ی چهارم 24/9/92 :
* نکته ی 1 : اعتراض شخص ثالث به توقیف مال در اجرای مواد 146و147 ق اجرای احکام مدنی نیاز به پرداخت هزینه ی دادرسی ندارد و رایگان رسیدگی میشود * نکته ی 2 : اعتراض به ضبط وثیقه در امر کیفری نیز در اجرای ماده ی143 ق آ.د.ک. نیاز به پرداخت هزینه ی کیفری ندارد و رایگان است .
(((هزینه ی قرار ها )))
1-هزینه ی در خواست صدور قرار تامین دلیل که در شورای حل اختلاف به آن رسیدگی میشود 000/50 ريال میباشد 2- درخواست حکم فوت فرضی 3- درخواست تجدید نظر از رد درخواست حکم موت فرضی 4- درخواست مهروموم ترکه 5- درخواست برداشتن مهروموم ترکه 6- درخواست تحریر ترکه 7- درخواست تصفیه ی ترکه 8- درخواست تقسیم ترکه صفحه 6

9- در خواست تصدیق انحصار وراثت
* نکته ی 1: اعتراض بصدور گواهی انحصار وراثت دعوای غیر مالی محسوب میشود و هزینه ی دادرسی آن 000/50 ريال میباشد . * نکته ی 2: سایر درخواستها امور حسبی مثل درخواست نصب قیم و..... نیازی به پرداخت هزینه ی دادرسی ندارد .
(((هزینه ی دفتر )))
1-هزینه ی مطابقت رونوشت یا تصویر اسناد با اصل آنها(برابری رونوشت با اصل ) برای هربرگ 2000 ریال که این هزینه تفاوتی نمیکند در دفتر دادگاهها یا دیوان عدالت ادرای یا سایر مراجع قضایی باشد .
*نکته: وکلا ،می توانند در پرونده ایکه در آن وکالت کرده اند اوراق مورد استناد خود را شخصا مصدق کنند اما باید هزینه ی مطابقت با اصل را برابر هر برگ 2000 ریال پرداخت نمایند .
2- صدور گواهی از دفتر دادگاه به مبلغ 2000 ریال 3- صدور گواهی عدم پیشینه ی کیفری برای نسخه ی اول 000/50 ريال وبرای نسخ بعدی 000/20 ريال 4-ابلاغ اظهار نامه در هر مورد 000/10ريال 5- ابلاغ واخواست نامه ی در هر مورد 000/10 ريال 6- ئاخواست سفته و برات 1% وجه آنهاست
*هزینه ی مربوط به مالیات حق الوکاله وسهم تعاون وهزینه ی کانون :
اول ؛ مالیات حق الوکاله، وکلا مکلفند معادل 5% حق الوکاله ی خود رابایت علی الحساب مالیاتی بر روی وکالتنامه ی خود تمبر الصاق و ابطال نمایند و مطابق مقررات در پایان سال نیز 5% حق الوکاله ی خود را پس از کسر علی الحساب پرداختی بعنوان مالیات پرداخت می نمایند اما آنچه که دادگاهها به آن توجه می کنند همان 5% علی الحساب حق الوکاله میباشد .
*برای تشخیص میزان مالیات حق الوکاله چگونه عمل میشود :
الف؛ اگر وکیل با موکل خودش راجع به میزان حق الوکاله قرار داد خاصی داشته باشد میزان حق الوکاله همانست که در قرار داد آمده است ب؛ چنانچه بین وکیل وموکل قرار دادی نباشد حق الوکاله ی وکیل بر اساس تعرفه ی حق الوکاله ی وکلا و مشاورین و هزینه ی سفر آنها که طی آئینامه ای توسط رئیس قوه قضائیه تصویب شده است محاسبه خواهد شد * نکته : 5% حق الوکاله ی وکیل بعنوان علی الحساب مالیاتی میبایست توسط وکلا تمبر مالیاتی ابطال شود . که در اینخصوص اگر بین وکیل وموکل قرار دا د خاصی نباشد حق الوکاله ی وکیل ابتدائا بر اساس تعرفه محاسبه میشود . وو کیل برای هر مرحله از دادرسی تمبر مالیاتی آنرا بمیزان 5% و علی الحساب مالیات پرداخت میکند اما اگر بین وکیل و موکل راجع به میزان حق الوکاله قرار داد خاصی منعقد شده باشد سه فرض در اینقرارداد متصور است . فرض اول : مبلغ قرار داد برابر است با تعرفه ی حق الوکاله که در اینخصوص 5% حق الوکاله بعنوان مالیات علی الحساب پرداخت میشود . فرض دوم : مبلغ قرار داد از میزان تعرفه کمتر است و در این فرض بر اساس مبلغ تعرفه حق الوکاله سنجیده میشود و مالیات 5% آن بصورت علی الحساب دریافت میگردد .
فرض سوم ؛ مبلغ قرار داد از میزان تعرفه بیشتر باشد که در اینصورت بر اساس مبلغ قرار داد 5% مالیات علی الحساب در یافت میشود *نکته : مطابق ماده ی 103 ق مالیاتهای مستقیم ، چنانچه وکیلی مالیات وکالتنامه ی خود را بصورت علی الحساب پرداخت نکند وکالت او مطابق ق آ.د.م. در محاکم مورد پذیرش قرار نمی گیرد .
حال سوال اینجاست که مراد از عدم پذیرش وکالت در محاکم و سایر مراجع ذکر شده در ماده ی 103 ق مالیاتهای مستقیم چیست ؟ وضمانت اجرای عدم پرداخت علی الحساب مالیاتی چه میباشد . ؟ اولا ؛ اگر دادخواست باشد یا شکایت باشد ثانیا؛ اگر دادخواست در مرحله ی بدوی و تجدید نظر باشد ثالثا؛ دادخواست توسط وکیل و داد خواست توسط خود موکل با نظارت وکیل باشد چیست ؟ رابعا؛ وکیل اگر وکیل خواهان باشد یا وکیل خوانده باشد *سهم صندوق تعاون : بموجب ماده ی 2 قانون تشکیل صندوق تعاون وکلا و تامین هزینه ی کانون وکلا، وکلای دادگستری مکلفند معادل نصف آنچه بابت مالیات می پردازند به صندوق تعاون وکلای دادگستری پرداخت نمایند این پرداخت مطابق ماده ی 5 همان قانون با ابطال تمبر صورت میگیرد و وصول نقدی آن ممنوع است . * هزینه ی کانون وکلا : هزینه ی کانون وکلا نصف سهم صندوق تعاون میباشد که 5/2% مالیات علی الحساب میگیرد .
صفحه ی 7


* نحوه ی محاسبه ی حق الوکاله ی وکلا ومشاوران و میزان آن : همانطور که بیان شد اگر بین وکیل و موکل قرار داد خاصی راجع به میزان حق الوکاله منعقد شود میزان حق الوکاله همانست که طرفین نسبت به آن توافق کرده اند اما اگر قرار داد خاصی بین آنها منعقد نشود حق الوکاله ی وکیل بر اساس تعرفه ای است که آئینامه ی آن توسط رئیس قوه تدوین وابلاغ میشود .
*بسمه تعالی درس هزینه ها ومواعد به بیان استاد عالیقدر جناب آقای فراشیانی جلسه ی پنجم1/10/92 :
* مطابق تعرفه ی حق الوکاله ی وکلا و هزینه ی سفر ، حق الوکاله بشرح زیر است:
اول؛ در دعاوی مالی بخواسته ی وجه نقد وسایر دعاوی و اموریکه جنبه ی مالی دارند و بهای خواسته حداکثر مبلغ 3 ملیون ريال است ،و رای دادگاه از حیث خواسته یا بهای آن قطعی است . حق الوکاله معادل 10% از وجه مورد خواسته یا بهای آن میباشد با این توضیح که حداقل حق الوکاله کمتر از 150 هزار ريال نخواهد بود.
دوم؛ در دعاوی مالی ووجه نقد که رای آن قطعی نیست ، حق الوکاله ی وکیل بشرح زیر میشود .
الف) خواسته تا مبلغ 100ملیون ریال حق الوکاله ی آن معادل 6% از وجه خواسته یا بهای آن است .
ب) نسبت به مازاد 100ملیون ريال تا یک ملیارد ریال معادل 4% از وجه خواسته یابهای آن است .
ج) نسبت به مازاد 1 ملیارد ریال تا 5 ملیارد ريال 3% وجه یا بهای خواسته آن است
د) نسبت به مازاد 5 ملیارد ریال 2% وجه یا بهای خواسته و حداکثر بمبلغ 200 ملیون ريال است
*نکته : 60% از حق الوکاله های مذکور در بند های الف وب وج بر ای مرحله ی نخستین و 40% باقیمانده برای مرحله ی تجدید نظر منظور میشود
بعنوان مثال ؛ اگر مطالبه ی مبلغ 80 ملیون ریال شده باشد میزان حق الوکاله و تمبر مکالیاتی مرحله ی نخستین بشرح زیر است ،
* حق الوکاله ی مرحله ی نخستین 2880 هزار ریال و تمبر مالیاتی آن معادل 144 هزار ريال میگردد . حق الوکاله ی مرحله ی تجدید نظر مبلغ 1920هزار ریال و تمبر مالیاتی آن معادل 96 هزار ريال خواهد شد . وکل حق الوکاله برای هر دو مرحله 4800هزار ریال است .
طریق محاسبه ی مالیات حق الوکاله ی تمام مراحل مورد فوق الذکر بدین شرح است ؛80 ملیون ريال را ضربدر 6% کرده برابر است با 4800 هزار ريال.
از ضرب 4800هزار ريال در 60% مرحله ی نخستین عدد 2880هزار ريال حاصل میگردد و از ضرب 2880 هزار ريال در 5% مبلغ 144 هزار ريال بابت تمبر وکالتنامه ی مرحله ی نخستین بدست می آید
واز ضرب 4800هزار ريال در 40 % حق الوکاله ی تجدید نظر مبلغ 1920 هزار ريال بدست می آید و از ضرب آن در 5% مبلغ 96هزار ريال بابت هزینه ی تمبر و کالتنامه ی مرحله ی تجدید نظر بدست می آید .
سوم ؛ در دعاوی غیر مالی از مبلغ 300هزار ريال تا 4 ملیون ریال
چهارم : در دعاوی مربوط به امور خانوادگی ودعاوی امور حسبی حداقل 300هزار تومان و حداکثر 4 ملیون ریال
پنجم : در دعاوی کیفری مستلزم مجازات شلاق جزای نقدی ، سرقت، مشمول حد وقصاص عضو ودیه عضو و حبس کمتر از 10 سال و حداکثر حق الوکاله 5 ملیون ریال
ششم: در دعاوی کیفری مستلزم قصاص نفس و محاربه حدود مستوجب دیه ی نفس و حبس دهسال و بیشتر حداکثر 10 ملیون ریال و حداقل با نظر دادگاه
*نکته ی 1 : در صورتیکه دو یا چند خواسته ی مالی و غیر مالی در یک داد خواست مطرح شود ،چون هریک از دعاوی حق الوکاله ی مجزا دارد از حق الوکاله ی آنها باید بطور مجزا محاسبه و تمبر مالیاتی آنها نیز جداگانه احتساب و ابطال گردد .
نکته ی 2: رسیدگی به واخواهی از حکم غیابی چنانچه واخوانده (خواهان اولیه ) وکیل داشته باشد تمبر مالیاتی جداگانه ای لازم نیست باطل شود . اما اگر در مرحله ی واخواهی وکیل وارد شود چه وکیل واخوانده باشد و چه وکیل واخوانده برابر حق الوکاله ی مرحله ی نخستین به آنها تعلق می گیرد و مالیات آن نیز برابر مرحله ی نخستین است .
نکته ی 3: حق الوکاله ی و تمبر مالیاتی دفاع از دعاوی جلب ثالث و متقابل و ورود ثالث و اعتراض ثالث معادل نصف میزان مقرر در دعاوی اصلی است .
نکته ی 4 : حق الوکاله ی وتمبر مالیاتی دعاوی ورود شخص ثالث و جلب شخص ثالث و متقابل و اعتراض شخص ثالث مطابق تمبر ابطال شده ی مرحله ای است که ثالث در آن وارد یا جلب به دادرسی شده و یا دعوای متقابل را مطرح کرده و یا به رای صادره در آن مرحله اعتراض نموده است .
نکته ی 5: ابطال تمبر مالیاتی در مرحله ی اجرا نیز 5% حق الوکاله ی امور اجرایی است و میزان حق الوکاله 3% مربوط به محکوم به یا مورد اجرا محسوب میگردد
نکته ی 6: در وکالتنامه های مرجوعه از طرف وزارتخانه ها و موسسات دولتی و شرکتهای دولتی و موسسات وابسته به دولت وشهرداریها وکیل ملزم به ابطال تمبر بر روی وکالتنامه ی خود نمی باشند زیرا دستگاه ذیربط مالیات حق الوکاله را کسر و به اداره ی امور مالیاتی و دارایی پرداخت میشود ودادگاه در اینخصوص دخالتی ندارد .
نکته ی 7: در وکالت اتفاقی تمبر مالیاتی ابطال نمی شود .
نکته ی8: دخالت وکلای دادگستری یا مشاوران حقوقی در امور مربوط به صلاحیت شوراهای حل اختلاف همانند مرحله ی نخستین دادگاهها میباشد . صفحه ی 8

نکته ی 9 : چنانچه پس از ابطال تمبر مالیاتی تعقیب دعوا به وکیل دیگری واگذار شود وکیل جدید تکلیفی به ابطال تمبر دوباره ندارد و حق الوکاله ی همگی آنها نیز برای یک حق الوکاله محاسبه خواهد شد .
نکته ی 10 : چنانچه در دعوایی که دو نفر وکیل دخالت کنند حق الوکاله ی آنها برابر تعرفه معادل یک حق الوکاله است و یک تمبر مالیاتی از آنها اخذ میشود .
نکته ی 11: حق الوکاله و ابطال تمبر مالیاتی برای رسیدگی پس از نقض رای از دیوانعالی کشور معادل نصف حق الوکاله ی معمول میباشد .
نکته ی 12: در صورتی که در جریان دادرسی موکل فوت کند یا محجور شود وکالت او مرتفع میگردد اما چنانچه وکیل با ورثه ی موکلش یا نماینده ی موکلش وکالت جدید منعقد کند نیازی به ابطال تمبر مالیاتی نیست و یک حق الوکاله نیز بیشتر مستحق نمی باشد .
* هزینه ی انتشار آگهی : این هزینه ها شامل آکیهای زیر میباشد :
1- آگهی دعوت به دادرسی
2- آگهی انحصار وراثت
3- آگهی تحریر ترکه
4- هزینه ی آگهی در مورد اسناد در وجه حامل
5- آگهی در مورد غایب مفقود الاثر
6- آگهی در حکم موت فرضی
7- آگهی برای اداره یا تصفیه ی ترکه و ..... که هزینه ی آنها بر اساس بخشنامه های صادره محاسبه و از شخص متقاضی اخذ میگردد .
*ضمانت اجرای عدم پرداخت هزینه ی انتشار آگهی :
عدم پرداخت هزینه ی انتشار آگهی در موعد قانونی موجب رد دادخواست خواهان توسط مدیر دفتر دادگاه یا جانشین او خواهد شد .
نکته : چنانچه خواهان مدعی اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی باشد و دعوای اعسار او رد شود در اینصورت از تاریخ ابلاغ دادنامه ی مربوط به رد دعوای اعسار یکماه جهت پرداخت هزینه ی نشر آگهی مهلت دارد .
(((هزینه ی اجرا )))
*الف- حق اجرای حکم : این هزینه به وسیله ی مدیر دفتر محاسبه و در برگ اجرائیه قید میشود و دادورز آنرا مطابق مقررات قانون اجرای احکام مدنی وصول و به صندوق دادگستری واریز و یک نسخه از رسید مربوطه را به محکوم علیه تسلیم و نسخه دیگر را پیوست پرونده اجرایی میکند و هزینه ی اجرای حکم بشرح زیر است
اول؛ چنانچه محکوم به وجه نقد باشد 5%(نیم عشر) محکوم به بعنوان هزینه ی اجرای حکم دریافت میشود
دوم ؛ چنانچه دعوا ی مالی غیر وجه نقد بوده هزینه ی اجرای حکم آن ارزش خواسته میباشد.
سوم ؛ هزینه ی اجرای احکام تخلیه ی عین مستاجره 30% اجاره بهای یکماه است
چهارم ؛ هزینه ی اجرای احکام غیر نالی از 100هزار ريال تا 500هزار ريال به تشخیص دادگاه
پنجم؛ هزینه ی اجرای احکامیکه محکوم به آن تقویم نشده 100هزار ريال یا 500هزار ريال
ششم؛هزینه ی اجرای آراءوتصمیمات واقع غیردادگستری که توسط دادگستری بمورداجرا گذاشته میشود از100هزار ريال( مثل آراء هیاتهای تشخیص و حل اختلاف کار ).
هفتم ؛ چنانچه دعوا مال بوده و در ابتدای امر تعیین ارزش آن ممکن نبوده و قبل از صدور رای وجه آن توسط دادگاه تعیین شده باشد ومورد حکم قرار گیرد بر اساس مبلغ محکوم به 5% آن هزینه ی اجرای حکم در یافت میشود.
*ب)سایر هزینه ها : منظور از سایر هزینه ها ، هزینه هایی است که برای اجرای حکم ضرورت دارد نثل دستمزد کارشناس، حفاظت از اموال ، هزینه ی انتشار آگهی مزایده و...... که این هزینه ها از محکم علیه اخذ میشود
نکته ی 1 : در مواردیکه علیه دو یا چند نفر دعوایی مطرح و محکومیت تضامنی آنها مورد درخواست قرار بگیرد و حکم صادره نیز مبنی بر محکومیت تضامنی است هزینه ی دادرسی برابر یک دعوا در یافت میشود اعم از هزینه دادرسی بدوی با اعتراض به احکام ورد اعتراض به احکام اگر یکی از آنها هزینه ی داوری را پرداخت کند تکلیف پرداخت هزینه از دیگران سلقط است .
نکته ی 2: هزینه ی دادرسی به هنگام تقویم دادخواست حقوقی باید پرداخت شود مگر اینکه در دعوای مالی تعیین قیمت خواسته ممکن نباشد که در اینصورت علی الحساب مبلغ 100هزلر ريال دریافت میشود . وبقیه ی آن پس از صدرو حکم دریافت میگردد .
نکته ی 3: چنانچه دادخواست خواهان متضمن چند دعوا اعم از مالی ی غیرمالی باشد باید برای هر یک تمبر دادرسی مربوط به آن ابطال شود و در دعوای متعدد باید هر کدام جداگانه تقوین شود
نکته ی 4 : مبنی و ملاک محاسبه هزینه ی دادرسی قانون حاکم در زمان تقویم داد خواست است . صفحه 9

نکته ی 5 : اصل بر پرداخت هزینه ی دادرسی است و معافیت از آن امری استثنایی میباشد
*بسمه تعالی درس هزینه ها ومواعد به بیان استاد عالیقدر جناب آقای فراشیانی جلسه ی ششم8/10/92 :
(((اعسار )))
*مفهوم اعسار : مطابق ماده ی 504 ق .آ.د.م. معسر از هزینه ی دادرسی کسی است که به واسطه ی عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی بمال خود بطور موقت قادر به تادیه ی آن نیست
*نحوه ی طرح دعوای اعسار : ادعای اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی ضمن در خواست نخستین یا تجدید نظر یا فرجام مطرح میگردد ، علاوه بر این ادعا (ادعای اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی ) بموجب دادخواست جداگانه نیز ممکن است مطرح شود . بنابراین طرح دعوای اعسار اگر همراه دادخواست بدوی (نخستین) یا تجدید نظر یا فرجام مطرح شود و یا همراه سایر دعاوی مربوط به دادخواست اصلی مطرح گردد نیاز به دادخواست مجزا ئی ندارد ولی اگر بطور جداگانه مطرح شود می بایست بر روی برگهای مخصوص تنظیم وحکم صادره نسبت به ادعای اعسار بعنوان دعوایی غیر مالی قابل اعتراض در مرجع بالاتر میباشد .
*نکته ی 1 : رای مربوط به اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی بطرفیت خوانده ی دعوای اصلی یا فرجامخوانده یا تجدید نظر خوانده مطرح میشود وضرورتی بر اینکه دادستان بعنوان نماینده ی دولت طرف دعوا قرار بگیرد نیست .
*نکته ی 2:رای مربوط به اعسار همیشه حضوری است ورای غیابی نسبت به آن مصداق ندارد
*نکته ی 3:از تاجر ادعای اعسار پذیرفته نمیشود
*نکته ی 4:در صورت قبول اعسار کسی که اعسارش از پرداخت هزینه ی دادرسی بموجب حکم قطعی پذیرفته شده است از پرداخت هزینه ی دادرسی معاف است
*نکته ی 5: در دعوای اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی ممکن است دادگاه حکم به پرداخت اقساطی هزینه ی دادرسی بدهد یا ممکن است نسبت به بخشی از هزینه ی دادرسی معاف از پرداخت هزینه ی دادرسی بداند ودر مورد بخش دیگر ادعای اعسار اورا نپذیرد .
*نکته ی 6: در صورت رد دعوای اعسار بموجب حکم یا قرار قطعی برخی عقیده دارند که از زمان ابلاغ رای قطعی متقاضی اعسار مدت 10 روز مهلت دارد که هزینه ی دادرسی را بپردازد والا مدیر دفتر دادگاه در مرحله ی بدوی و دادگاه در مرحله ی تجدید نظر و فرجام، دادخواست را رد میکند. اما عده ای دیگر معتقدند که پس از قطعیت رد دعوای اعسار می بایست مدیر دفتر دادگاه برای پرداخت هزینه ی دادرسی اقدام بصدور اخطاریه ی رفع نقص نماید .
*نکته ی 7:کسی که ادعای اعسار مطرح میکند می بایست شهادت 4 نفر را (حداقل 2نفر فقط مرد) بطور کتبی اخذ وبه انضمام دادخواست تقدیم دادگاه کند دراینصورت اگر دادگاه لازم بداند در اولین جلسه ی دادرسی به متقاضی اعسار اخطار میکند که شهودش را در جلسه ی دادگاه حاضر کند . بنابراین با شهادت دو نفر گواه دعوای قابلیت اثبات را دارد و نکته ی قابل توجه اینکه در استشهادیه حتما باید مشخصات شهود و اقامتگاه آنها ومنشاء اطلاعاتشان از نحوه ی امرار معاش مدعی اعسار و همچنین ذکر مبلغ هزینه ی دادرسی که نسبت به آن ادعای اعسار مطرح شده قید شده باشد ( مادهی 506 ق .آ.د.م ).
*معافیت از هزینه ی دادرسی :
معافیت از هزینه ی دادرسی به دو صورت متصور است ؛
اول : وقتی که خواهان اعسار ادعای اعسار را مطرح نموده و حکم به معافیت او از پرداخت هزینه ی دادرسی از دادگاه صالح صادر شده باشد
دوم : وقتی مقنن(قانونگذار ) شخص یا اداره یا نهادی را از پرداخت هزینه ی دادرسی معاف اعلام کرده باشد ( راجع به ادعای اعسار موضوع مفصلا بیان شد و اما راجع به معافیت از پرداخت هزینه ی دادرسی به حکم قانون باید گفت ؛ که قانونگذار در برخی از موارد بعضی از اشخاص و اداره ها و نهادها را از پرداخت هزینه ی دادرسی معاف کرده اما از آنجا که برخی از موانع مربوط به معافیت از پرداخت هزینه ی دادرسی تاریخ آن به قبل از قانون آ.د.م. فعلی بر میگردد در اینکه این اشخاص و نهاد ها همچنان از معافیت از پرداخت هزینه ی دادرسی بر خوردارند یا خیر بین حقوقدانان ودر رویه ی قضایی اختلاف است اما بطور کلی میتوان گفت نهاد ها و اشخاص و سازمانهایی که بعد از لازم الاجرا شدن ق .آ.د.م. دادگاههای عمومی وانقلاب قانونگذار آنها را از پرداخت هزینه دادرسی معاف کرده این اشخاص و نهاد ها بطور قطع و بدون اختلاف از پرداخت هزینه ی دادرسی معاف هستند اما اشخاص و نهادها و سازمانهایی که معافیت آنها به قبل از تاریخ لازم الاجرا شدن ق .آ.د.م. بر میگردد این نهادها و سازمانها و اشخاص از پرداخت هزینه ی دادرسی معاف نیستند زیرا پرداخت هزینه ی دادرسی یک اصل است و معافیت آن استثناء محسوب میشود بنا براین هرکجا که شک کردیم آیا خواهان از پرداخت هزینه دادرسی معاف است به اصل رجوع میکنیم و از او هزینه ی دادرسی دریافت مینماییم مضاف بر این ق.آ.د.م کلیه ی قوانین مغایر با خود را منسوخ کرده و بر اساس این قانون باید تمامی افراد و اشخاص و موسسات ها هزینه ی دادرسی پرداخت کنند .
حکم مربوط به معافیت اشخاص و افراد از پرداخت هزینه ی دادرسی بموجب قوانین خاص طبق ق.آ.د.م. منسوخ شده از جمله اشخاصی که در حال حاضر از پرداخت هزینه ی دادرسی معافند ستاد اجرایی فرامین حضرت امام ره میباشد . کلیه ی معافیتهای بعد از 2/79 معاف شده اند قبول وبقیه قبول نیست . صفحه ی 10

*آثارصدور حکم اعسار :
1- پس از صدور حکم بر قرار صدور اعسار خواهان از تادیه ی تمام یا قسمتی از هزینه ی دادرسی در مورد دعوایی که برای معافیت از هزینه ی آن ادعای اعسار شده معاف خواهد بود
2-خواهان حق داشتن وکیل معاضدتی و معافیت از پرداخت حق الوکاله ی او را دارا خواهد شد
3- هرگاه مدعی اعسار پس ازصدورحکم در دعوای اصلی محکوم له واقع شود به هنگام اجرای حکم که متمکن از پرداخت هزینه ی دادرسی میگردد هزینه ی
دادرسی از او اخذ خواهد شد
4- معافیت از هزینه ی دادرسی باعث میشود که معسر در تمام مراحل مربوط به همان دعوا از معافیت آن استفاده کند .
نکته ی 1 : دولت از پرداخت هزینه ی دادرسی معاف نیست
نکته ی 2 : در مورد دعاوی متعددی که مدعی اعسار یکنفر وهمزمان اقامه ی میکند حکم اعساری که نسبت بیکی از دعاوی صادر شود نسبت به بقیه دعاوی موثر خواهد بود
نکته ی 3 : اگر معسر فوت کند ورثه ی او از حکم اعسار بهرهمند نمیگردند مگر اینکه ورثه نیز اعسار خود را به اثبات بر سانند .
نکته ی 4 : راجع به شکایات کیفری رئیس حوزه ی قضایی یا معاون او میتواند شاکی را از پرداخت هزینه ی دادرسی بدون رسیدگی به ادعای اعسار معاف کند .
نکته ی 5:هرگاه تجدید نظر خواه رای کیفری زندانی باشد از پرداخت هزینه ی دادرسی مرحله ی تجدید نظر نسبت به امری که بموجب آن بازداشت شده است معاف خواهد بود .
* دعاوی مالی وغیر مالی :
بررسی دعاوی مالی و غیر مالی :
1- تعریف دعوای مالی ؛« برای دعاوی مالی تعاریف مختلفی از جانب حقوقدانان مطرح شده ولی در قوانین ما تعریفی از آن بعمل نیامده ودر یک تعریف میتوان گفت چنانچه حق ماهیتی که فی الواقع یا بر حسب ادعا، تضییع یا انکار شده باشد حقی مالی باشد دعوای به وجود آمده نیز در رابطه ی با آن دعوای مالی محسوب میگردد. » وحق مالی آنست که اجرای آن برای دارنده ی حق ایجاد منفعتی نماید که قابل تقویم به پول باشد مانند حق مالکیت نسبت به خانه ای که مستقیما برای دارنده ی آن ارزش پولی دارد وبا حق طلب برای شخص ( دکتر عبدا... شمس ) بنابراین میتوان گفت چنانچه موضوعی که دعوا از آن تولید شده حق مالی باشد دعوای بوجود آمده دعوای مالی محسوب میگردد
2-تعریف دعوای غیر مالی : چنانچه حق ماهیتی که فی الواقع یا حسب ادعا تضییع یا انکار شده غیر مالی باشد دعوای بوجود آمده نیز دعوای غیر مالی خواهد بود مثل دعوای حضانت ، ابوت ، بنوت ، طلاق ، زوجیت ، سیادت، وکالت و....
*برخی مصادیق دعاوی مالی عبارتند از :1- مطالبه وجه 2- مطالبه ی پول خارجی 3- مطالبه ی خسارت 4- مطالبه ی سهم الارث 5- دعوای اثبات مالکیت 6- دعاوی تنظیم سند رسمی بیع 7- دعوای مطالبه ی مهریه 8- دعوای ابطال سند مالکیت 9- دعوای اثبات وقفیت 10 – دعوای اثبات وصیتنامه مال 11- دعوای اقاله و فسخ
*برخی از مصادیق دعاوی غیر مالی عبارتند از :
1-دعوای اثبات سیادت 2- دعوای اثبات تابعیت 3- دعوای عدم تعلق شناسنامه 4- دعوای اثبات زوجیت 5-دعوای طلاق 6- دعوای حضانت 7- دعوای اعسار از محکوم به 8- دعوای تشخیص صحت تاریخ معامله 9- دعوای تصرف عدوانی 10 دعوای رفه مزاحمت 11-دعوای رفع مزاحمت از حق 12- دعوای اثبات تولیت 13- اثبات شناسنامه

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: